Çinli araştırmacılardan oluşan bir ekip deneysel bir çalışmada bir maymunun, vücudunun büyük bir kısmı kök hücrelerden oluşan bir bebek dünyaya getirmesini sağladı. Araştırmacılar bunun önemli bir bilimsel dönüm noktası olduğunu, çünkü ilk kez bir maymunun vücudunun önemli bir bölümünün bu özel, çok yönlü hücreler kullanılarak inşa edildiğini belirttiler. Maymunlarda ilk defa denendi
Tek bir kaynaktan türetilen ve laboratuvar ortamında kültürlenip çoğaltılabilen bir kök hücre popülasyonunu ifade eden kök hücre hattı sayesinde bu karma maymun, aynı türden ancak iki farklı maymun embriyosundan gelen hücrelerden oluşuyor. Geçmişte bilim insanları bunu sıçan ve fareler üzerinde de yapmıştı ancak şimdiye kadar maymun gibi diğer hayvanlarla yapamamışlardı.
Araştırmanın kıdemli azarı Zhen Liu, “Bu araştırma sadece insanlar da dahil olmak üzere diğer primatlardaki pluripotensi anlamak için değil, aynı zamanda genetik mühendisliği ve türlerin korunması için ilgili pratik çıkarımlara da sahip. Özellikle bu çalışma, nörolojik hastalıkların yanı sıra diğer biyotıp çalışmaları için daha hassas maymun modelleri oluşturmamıza yardımcı olabilir.” dedi.
Araştırmacılar, yavru maymunu anne maymunun rahminde dikkatlice büyütüp geliştirerek ‘kimerik‘ bir maymun elde ettiler. Bilim insanları kök hücrelerden gelen hücrelerin yavru maymunun vücudunun önemli bir bölümünü oluşturduğunu doğrulamak için genetik testler ve diğer teknikler kullandılar. Bununla birlikte bu kök hücrelerin yavru maymunların gelişimine katkıda bulunabilmesi için çok sayıda hücrenin en başından itibaren hayatta kalması ve büyümesi gerektiği düşünülüyor.
Yeşil floresan proteini
Bilim insanları kök hücre hattını yeşil floresan proteini ile işaretledikten sonra bu hücrelerin belirli bir grubunu çok genç maymun embriyolarına enjekte ettiler ve bu embriyolar daha sonra dişi maymunlara nakledildi. Bunun sonucunda 12 gebelik ve altı canlı doğum gerçekleştiği belirtiliyor. Araştırmada canlı doğan bir maymun ile ölen bir fetüsün, enjekte edilen kök hücreler ile maymunun hücrelerinin karışımından oluştuğunu, yani kimerik oldukları tespit edildi. Bilim insanları bunu yeşil floresan protein etiketine bakarak ve genetik testler kullanarak kontrol ettiler. Yukarıdaki fotoğrafta görüldüğü gibi, yeşil floresan sinyalleri 3 günlük yavru maymunun parmak uçlarında ve gözlerinde görülebiliyor. Canlı maymunun çeşitli organlarında enjekte edilen kök hücrelerden %21 ile %92 arasında hücre bulunduğu da tespit edildi. Ayrıca bu kök hücre türevi hücrelerin testislerde ve sonunda sperm haline gelen hücrelerde de bulunduğu tespit edildi.
Araştırmacılar, anne maymunun embriyosunun sağlığı ve kök hücrelerin özellikleri gibi faktörlerin bu sürecin başarısını etkileyebileceğine inanıyor. Araştırmacılar, gelişimin farklı aşamalarında tek tek hücreleri incelemenin bu durumu daha iyi anlamalarına yardımcı olabileceğini öne sürüyorlar. Hakemli Cell dergisinde yayınlanan araştırmanın eş yazarı Miguel Esteban, bu keşfin kök hücrelerin maymunlarda nasıl çalıştığını ve insanları da içeren primatlarda gelişme potansiyellerini daha iyi anlamamıza yardımcı olduğunu söyledi.
