Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, SPECA Devlet Başkanları 18. Zirvesi’nde yaptığı konuşmada, “Dünyada başarısız, bağımlı, birden fazla güçlere hizmet eden, kendisini büyük devletlerin çatışma alanına çeviren ülke sayısı az değil. Bunlardan biri Azerbaycan’ın komşusu Ermenistan’dır. Bu tür ülkelerin politikası halklarının iradesine bağlı değildir, geleceği dış sponsorların elindedir” dedi.
Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Afganistan’ın dahil olduğu Birleşmiş Milletler Orta Asya Ekonomileri Özel Programı (SPECA) Devlet Başkanları 18. Zirvesi, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de gerçekleştirildi. SPECA’nın kuruluşunun 25. yıl dönümünde Haydar Aliyev Merkezi’nde düzenlenen zirveye Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Gürcistan Başbakanı İrakli Garibaşvili, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) Genel Sekreteri Casim Muhammed el-Budeyvi, Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE) ve Birleşmiş Milletler Asya ve Pasifik Ekonomik ve Sosyal Komisyonu’ndan (UNESCAP) temsilciler katıldı.
“Ülkelerimizde barış ve istikrarın hakim olması ülkelerimizin ve halklarımızın büyük başarısıdır”
Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev yaptığı konuşmada, SPECA’nın kuruluşunun üye ülkelerin bağımsızlıklarının ilk adımlarını attığı tarihlere denk geldiğini belirterek, “Önümüzde pek çok sorun ve zorluk çıktı. Son 25 yılda temel zorlukları geride bıraktık, devlet egemenliğimizi güçlendirdik, dünyanın değerli üyeleri haline geldik ve ekonomik olarak hızla geliştik. Ülkelerimizi birleştiren bir faktör daha var, o da siyasi istikrar. İstikrar olmadan ekonomik kalkınma olamaz. Günümüzde dünyanın farklı bölgelerinde savaşlar, çatışmalar ve kanlı çatışmalar yaygınlaşmıştır. Ülkelerimizde barış, istikrar ve huzurun hüküm sürmesi, kalkınma ve inşa süreçleri başarıyla devam etmektedir. Bu, devletlerimizin ve halklarımızın büyük başarısıdır” dedi.
“Dünyadaki başarısız ve bağımlı ülkelerden biri Ermenistan’dır”
Dünyada başarısız ve bağımlı olan ülkelerin mevcut olduğunu vurgulayan Aliyev, “Dünyada başarısız, bağımlı, birden fazla güçlere hizmet eden, kendisini büyük devletlerin çatışma alanına çeviren ülke sayısı az değil. Bunlardan biri Azerbaycan’ın komşusu Ermenistan’dır. Bu tür ülkelere kelimenin tam anlamıyla bağımsız ülkeler denemez. Bu tür ülkelerin politikası halklarının iradesine bağlı değildir, geleceği dış sponsorların elindedir. SPECA üyesi ülkeler gerçekten bağımsız ülkelerdir, çünkü bağımsız iç ve dış politikalar yürütürler. BM Genel Kurulunun SPECA’nın 25. yıl dönümünde kabul ettiği son kararı memnuniyetle karşılıyoruz. SPECA Güven Fonu BM’nin himayesinde kuruldu. Azerbaycan bu fona 3,5 milyon ABD doları tahsis edecek” diye konuştu.
“Azerbaycan ulaştırma ve lojistik merkezlerinden biri haline geldi”
Azerbaycan’ın Orta Asya ülkeleriyle asırlık tarihi ve kültürel bağlarla sahip olduğunu belirten Aliyev, “Azerbaycan ve Orta Asya, stratejik önemi artan tek bir tarihi, kültürel ve jeopolitik alandır. Eylül ayında Duşanbe’de düzenlenen Orta Asya Devlet Başkanları Zirvesi’ne ilk kez onur konuğu olarak davet edildim. Davetiniz için tekrar teşekkür ederim. Mevcut zirveyi Duşanbe toplantısının mantıklı bir devamı olarak görüyorum. Azerbaycan’ın güçlü ekonomisi bağımsız bir dış politika uygulanmasına imkan tanıyor. Son 20 yılda Azerbaycan’ın gayri safi yurtiçi hasılası 4 kat arttı. Bütçe gelirleri 30 kattan fazla, dış ticaret cirosu ise 10 kattan fazla arttı. Ülkemizde uygun bir yatırım ortamı oluşturmayı başardık. Son 20 yılda Azerbaycan ekonomisine 310 milyar dolardan fazla yatırım yapıldı. Bunun yaklaşık 200 milyar doları enerji dışı sektöre yatırıldı. Azerbaycan, son yıllarda ulaştırma altyapısına milyarlarca ABD doları yatırım yaparak Avrasya’nın Doğu-Batı ve Kuzey-Güney ulaştırma koridorlarında yer alan ulaştırma ve lojistik merkezlerinden biri haline geldi” ifadelerini kullandı.
“Sadece 1 günde tüm topraklarımız üzerindeki egemenliğimizi tamamen yeniden sağladık”
Ermenistan’ın Karabağ’da Azerbaycanlılara yönelik etnik temizlik politikası sonucunda 1 milyondan fazla Azerbaycanlının kendi topraklarını terk etmek zorunda bırakıldığını hatırlatan Aliyev, “30 yıla yakın süren müzakereler sonuç vermedi. Çünkü Ermenistan’ın amacı işgali sürdürmekti. 2019 yılında Ermenistan Başbakanı’nın (Nikol Paşinyan) işgal döneminde Hankendi’de ‘Karabağ Ermenistan’dır ve nokta’ şeklindeki ifadesi, müzakere sürecini tamamen yerle bir etmişti. Kasım 2020’de Azerbaycan halkı tarihinin en parlak zaferine imza attı. Azerbaycan, 44 gün süren Vatan Savaşı’nda Ermenistan’ı mağlup ederek işgale son verdi. Maalesef Ermenistan bundan sonra da yükümlülüklerini yerine getirmedi. Azerbaycan’ın egemen topraklarında Ermeni Silahlı Kuvvetlerinin yaklaşık 15 bin askeri birliği kaldı. Yaptıkları askeri provokasyonlar sonucunda askerlerimiz hayatını kaybetti. Buna tepki olarak ve ‘gri bölgeye’ son vermek amacıyla bu yıl 19-20 Eylül’de Karabağ’da terörle mücadele operasyonu düzenledik. Sadece bir günde, 1992 yılında halkımıza karşı soykırımın yapıldığı Hocalı şehri de dahil olmak üzere tüm topraklarımız üzerindeki egemenliğimizi tamamen yeniden sağladık ve Azerbaycan topraklarındaki saldırgan bölücülüğe son verdik. Bu tarihi zafer vesilesiyle Azerbaycan’ı tebrik eden tüm ülkelere şükranlarımı sunuyorum” şeklinde konuştu.
“2026 yılı sonuna kadar 140 bin Azerbaycanlı kendi memleketlerine dönecek”
Ermenistan işgalinden kurtarılan bölgelerde büyük ölçekli yeniden yapılanma çalışmaları yürütüldüğünü belirten Aliyev, “Sıfırdan yeni şehirler ve köyler inşa ediyoruz. Sıfırdan yeni şehirler ve köyler inşa ediyoruz. İlk aşamada 9 şehir ve 8 köy olmak üzere 100 yerleşim yerinin inşa edilmesi planlanıyor. Kendi topraklarını terk etmek zorunda bırakılan kişiler, Büyük Dönüş Programı kapsamında kendi topraklarına geri dönüyor. 2026 yılı sonuna kadar 140 bin Azerbaycanlı kendi memleketlerine dönecek” ifadelerini kullandı.
Zirvenin sonunda SPECA’nın başkanlığı, Azerbaycan’dan Tacikistan’a geçti. Bir sonraki 19. SPECA zirvesi, önümüzdeki yıl Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’de düzenlenecek. – BAKÜ
